باند شهروندان
چگونه عمل كنيم؟
سرانجام و پس از سال ها چندي پيش علاقه مندان به ارتباطات راديويي خبري مبني بر راه اندازي خدمات " باند شهروندان" از طرف سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي دريافت نمودند كه قطعا باعث مسرت و خوشحالي آن ها گشته است. ما هم اميدواريم آغاز ارائه خدمات عمومي ارتباطي همچون " باند شهروندان" گام نخست در راهي باشد كه به عرضه خدمات مفيد عمومي منتهی مي شود، اما خدمت باند شهروندان ( كه در شماره12 بخش آموزش همين ماهنامه اجمالا معرفي شد به واسطه ی تازگي آن براي مردم ما، مشابه تمامي فناوري هاي ديگر، در بدو ورود قطعا نياز به ايجاد بستر هاي فرهنگي و آموزشي جهت شناساندن و تعليم كاربرد هاي صحيح آن دارد. از اين رو در بخش آموزش ماهنامه به عنوان يك رسانه تخصصي در حوزه مخابرات و ارتباطات وظيفه خود مي دانيم كه در حد امكان بخشي از بار سنگين فرهنگ سازي در اين خصوص را به دوش گيريم و آن را به بهترين وجه ادا نماييم.)
معرفي:
" باند شهروندان"( Citizen Band) از جمله خدمات ارتباط راديويي عمومي است كه در اكثر كشور هاي جهان جهت استفاده عموم جامعه از بستر ارتباطي فارغ از سيم ها و ارتباط كابلي، ارائه مي شود.
مشخصات اين خدمات در تمامي كشور هاي ارائه دهنده يك سان نيست اما شباهت هاي بسیاری با يكديگر دارند، چنان كه تفاوت ها ممكن است در برخي از مشخصات فني همچون تعداد كانال ها، بسامد آن ها و يا توان خروجي خلاصه گردد.
مهم ترين ويژگي خدمات راديويي عمومي اشتراك و سهيم بودن همه شهروندان در استفاده از تمامي كانال هاي موجود است، بدين معني كه هيچ يك ار كانال ها به هيچ وجه اختصاصا در اختيار شخصي يا اشخاص خاصي قرار نمي گيرد و همه كاربران مي توانند با رعايت دقيق نكات آيين نامه از تمامي كانال ها بهره مند شوند.
در اين خدمات شهروندان قادر خواهند بود تا با يكديگر تنها ارتباط صوتي ( مكالمه ) به صورت دو طرفه ( ارسال و دريافت غير همزمان ) داشته باشند. هر يك از متقاضيان برابر آيين نامه و مقررات مي توانند نسبت به ارائه تقاضا جهت صدور پروانه بهره برداري از مراجع قانوني متولي اقدام و پس از دريافت آن، تجهيزات مربوطه را خريداري و مطابق ضوابط استفاده نمايند. همچنين هر يك از كاربران مي بايست هزينه مجوز يا حق فركانس مقرر را پرداخت و يك علامت خطاب (call sign) منحصر به فرد دريافت نمايد كه علامت شناسايي هر يك از كاربران بوده و مي بايست حين استفاده و در مواقع لزوم به طور صحيح و واضح عنوان شود. در كشور ما متولي صدور مجوز و كنترل خدمت باند شهروندان" سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي" است كه كلیه امور وظايف مربوط به اين خدمات را عهده دار است. بنابراین كاربران مي بايست جهت دريافت مجوز، در خواست خود را به همراه مدارك مورد نياز به اين سازمان تسليم نمايند. همچنين اكيدا توصيه مي گردد تا متقاضيان حتما ضوابط استفاده از خدمت باند شهروندان را كه از طرف اين سازمان منتشر شده است دقيقا مورد مطالعه قرار داده و به دقت به آن عمل نمايند. جهت دريافت اطلاعات بيشتر در اين زمينه مي توانيد به وبگاه سازمان مراجعه نماييد. ( www.cra.ir )
شايد از خود بپرسيم:
استفاده از راديو هاي دو طرفه هنگامي كه مي توانيم از تلفن ( همراه يا ثابت ) استفاده كنيم چه مزيتي مي تواند داشته باشد؟
همواره توجه داشته باشيد كه: تلفن ها وسائل ارتباطي با كاربرد هاي خاص خود و متفاوت از راديو هاي دو طرفه است، از اين رو به نكات زير به عنوان تفاوت ها توجه كنيد:
* صرفه اقتصادي: فرض كنيد بخواهيد با شخصي در فاصله اي به محدوده 6 يا 7 كيلومتر ارتباط بر قرار نمايید، مطمئنا در صورت در دسترس بودن تلفن اگر هر دوي شما در محل ثابتي قرار داشته باشيد قطعا از تلفن ( ثابت ) استفاده خواهيد نمود و اگر هم يك يا هر دو در حال حركت ( در شهر يا مسافرت ) باشيد باز هم در صورت در اختيار داشتن تلفن همراه از آن استفاده خواهيد نمود، مسلم است كه هر ارتباط تلفني بسته به مدت زمان آن هزينه در بر خواهد داشت، اما اگر نياز به ارتباط مداوم ( چندين بار در روز يا ساعت ) در محدوده اي خاص داشته باشيد و در مقابل هم تلفن ( ثابت و همراه ) و هم يك راديوي بدون سيم ( متحرك يا ثابت ) دو طرفه در اختيار داشته باشيد، كدام را ترجيح مي دهيد، پرداخت هزينه، يا مكالمه رايگان نا محدود؟!
* شرايط بحراني: حتما تلفن ها در چنين شرايطي كمك شاياني محسوب خواهند شد، اما از ياد نبريم كه در مواردي بستر شبكه هاي مخابراتي همچون تلفن همراه و يا ثابت ممكن است نتواند به خوبي پاسخگوي نياز فوري شما باشد و يا حتي به كلی دچار قطع يا اختلال گردد، به موارد زير دقت كنيد:
1. پس از زلزله، سيل، آتش سوزي.
2. قطع و اختلال برق و شبكه هاي مخابراتي به هر دليل.
3. گم كردن راه و يا وقوع حادثه در مسير و جاده هاي دور افتاده كه امكانات ارتباطي موجود نيست.
شايد در چنين شرايطي بهترين وسيله ارتباطي وسيله اي مبتني بر امواج راديويي و فارغ از بستر هاي سيمي و كابلي باشد، كه دراينجا لزوم استفاده از خدمات باند شهروندان مشهودتر است.
سرعت: هرگز نمي توان سرعت برقراري ارتباط ميان تلفن و يك راديوي دو طرفه را مقايسه نمود چرا كه در تماس تلفني بايد، شماره گيري كرد، منتظر بر قراري ارتباط ماند، و در نهايت بعد از شنيدن صداي بوق آزاد و برداشتن گوشي از طرف مقابل مكالمه کرد، مسلم است كه تمامي اين موارد نياز به زماني هر چند اندك خواهند داشت، اما در راديوي دو طرفه تنها با فشردن و نگه داشتن يك كليد قادريد پيام خود را به گوش مخاطب يا مخاطبان خود برسانيد، اين سرعت قطعا در مواقعي كه حتي لحظه ها ارزشمند خواهند بود، كمك شاياني خواهد كرد.
اما از ياد نبريد كه در مقابل موارد فوق تلفن ها مزاياي ديگري دارند، كه راديو هاي دو طرفه هرگز نخواهند داشت و بسته به نوع كار بري مي توانيد مناسب ترين وسيله را جهت استفاده خود انتخاب نماييد، به گوشه اي از اين مزايا توجه كنيد:
1. عدم محدوديت در فاصله طرفين ارتباط (مي توانيد به وسيله تلفن با مخاطب خود در فواصل بسيار دور ارتباط بر قرار نماييد.)
2. پوشيدگي تماس ها ( ديگران قادر به شنيدن مكالمات شخصي و خصوصي شما نخواهند بود.)
3. خط ارتباطي فقط متعلق به شما است و ديگران در استفاده از آن شريك نيستند.
* تجهيزات مورد استفاده:
مطابق ضوابط كشور، از ميان تجهيزات دستي، خودرويي و ثابت تعريف شده براي اين خدمات تنها استفاده از دو نوع ثابت و متحرك خودرويي مجاز است. اين تجهيزات عموما راديو هاي دو طرفه اي ( با قابليت ارسال و دريافت ) هستند كه بسامد و تعداد كانال مشخصي و غير قابل تغييري دارند، تعداد كانال ها براي كشور ما 40 كانال از باند HFو با فاصله ي كانالي 10 كيلو هرتز پيش بيني شده است كه موارد فوق در جدولي ضميمه ضوابط مندرج است. در اين جدول بسامد براي هر كانال مشخص و غير قابل تغيير است و هر راديويي كه از نظر سازمان مطابق با ضوابط فني شناخته مي شوددقيقا از جدول مذکور پيروي مي نمايد.
* نوع ثابت: مي تواند نوع مخصوص ايستگاه هاي ثابت استفاده شود مي بايست موارد ذيل را مد نظر قرار داد.
1. منبع تغذيه داراي ورودي و خروجي جريان متناسب با مشخصات فني و ولتاژ ذكر شده توسط سازنده به كار گرفته شود، به شكلي كه به وسيله يك مبدل جريان، برق شهري را تبديل به ولتاژ مورد نياز دستگاه نمايد.
2. آنتن دستگاه مي بايست بر فراز محلي چون پشت بام و يا در مواردي بر روي دكلي كه بر روي پشت بام افراشته مي گردد نصب شود، به طوري كه مشخصات فني مجموعه نصب شده در نهايت مطابق با ضوابط مربوطه باشد.
* نوع خودرويي ( متحرك ): معمول ترين وسيله در استفاده از خدمات " باند شهروندان" است، كه بر روي خودرو نصب شده و به همراه آن حمل و استفاده مي گردد، معمولا بايد جهت نصب آن به فروشنده و يا دفترچه راهنماي دستگاه مراجعه نماييد. انرژي مورد نياز دستگاه خودرويي از منابع الكتريكي داخل خودرو تغذیه مي گردد، همچنين آنتن آن مي بايد در محل مناسبي خارج از خودرو نصب شود . غالبا محل هاي مناسب براي نصب آنتن را بر روي سقف و يا صندوق عقب خودرو در نظر مي گيرند. از اين رو اتصال بين آنتن و خودرو دستگاه مي بايست به واسطه سيم مخصوص كه توسط شركت سازنده توصيه شده است انجام گيرد ( معمولا كابل هم محور يا كواكسيال )، زيرا نوع كابل مورد استفاده تاثير بسيار زيادي بر كيفيت سيگنال هاي ارسال و دريافت خواهد داشت.
* روش بر قراري ارتباط:
پس از نصب راديو و آنتن آن بر روي خودرو و يا در محل ايستگاه ثابت دستگاه آماده بهره برداري مي گردد، در اين زمان تنها چيزي كه براي مكالمه نياز است اين است كه شما راديوي خود را روشن نموده و آن را بر روي هر كانالي كه مي خواهيد " به جز كانال 9 " تنظيم نماييد.
* نكته مهم: همواره و در هر زمان تنها كار براني صداي شما را مي شنوند و مي توانند با شما ارتباط بر قرار نمايندكه:
1. در محدوده برد سيگنال هاي راديويي شما قرار داشته باشند.
* تذكر1: هنگام حركت خودرو، دايره فرضي پوشش راديوي شما نيز همزمان حركت مي نمايد.
* تذكر2: جهت حفظ ارتباط بين چند خودروي در حال حركت لازم است به ميزان شعاع پوششي فاصله بين خودروها نيز حفظ گردد.
در صورت بر قراري چنين شرايطي تقريبا مي توانيد مطمئن باشيد كه آن ها صداي شما را خواهند شنيد، پس لازم است براي رساندن صداي 
خود به آن ها كليد (PTT) يا ارسال رل كه معمولا بر روي ميكروفون دستگاه قرار دارد فشار داده و نگه داريد، حال ميكروفون را با فاصله 5 تا 10 سانتيمتري از دهان خود نگه داشته و با صداي معمولي ( نه بلند و نه آهسته ) صحبت نماييد، اما پس از پايان صحبت خود حتما كليد ارسال را رها كنيد تا بتوانيد صداي طرف مقابل را بشنويد.
همواره توجه كنيد در هر زمان قبل از شروع به صحبت و ارسال بر روي هر كانال از خالي بودن آن و عدم اشغال كانال توسط ديگران اطمينان حاصل نماييد، براي اين كار بايد هر بار چند لحظه قبل از ارسال پيام به راديوي خود گوش كنيد و بفهميد كه آيا سكوت بر قرار است يا اينكه ديگران در حال مكالمه هستند، اگر در اين هنگام كانال توسط كاربران ديگر در حال استفاده و اصطلاحا " اشغال " بود، مي توانيد تا خالي شدن آن ( پايان مكالمه جاري بر روي كانال ) صبر نموده و يا كانال ديگري را جهت ارتباط انتخاب و آزمايش كنيد، اما هرگز در صورت اشغال بودن كانال نسبت به ارسال پيام اقدام ننماييد، چرا كه اين كار باعث به وجود آمدن تداخل عمدي شده و نه تنها پيام شما در اين ميان به مقصد نخواهد رسيد، بلكه باعث نا مفهوم شدن و اختلال در پيام هاي در حال تبادل توسط كاربران ديگر نيز خواهد شد. توجه نماييد كه شروع به صحبت مي بايد با فاصله زماني در حدود 1 تا 2 ثانيه پس از فشردن و نگه داشتن كليد PTT انجام گيرد و همچنين در خاتمه حتما كليد را پس از 1 تا 2 ثانيه بعد از اتمام صحبت خود رها كنيد، زيرا در غير اين صورت ممكن است كلمات ابتدايي و انتهايي مكالمه شما در هر ارتباط به خوبي ارسال نگردد، البته هماهنگ نمودن اين اعمال در ابتدا كمي مشكل به نظر مي رسد ولي به مرور و طي استفاده به شكل عادت در آمده و به صورت خودكار اين كار را انجام خواهيد داد. حتي ممكن است در ابتدا فراموش كنيد حين صحبت كليد ارسال را نگه داريد و يا پس از پايان آن را رها سازيد، اما معمولا به مرور عادت خواهيد كرد.براي اين امردر ابتدا مي توانيد در صورتي كه دستگاه شما به چراغ نمايشگر ارسال و دريافت مجهز است، به آن توجه نماييد تا مطمئن شويد آيا صداي شما در هنگام صحبت ارسال مي گردد يا اينكه فراموش كرده ايد كليد را نگه داريد.
مدت زمان ارسال و صحبت كردن شما در هر ارتباط به طور پيوسته نبايد بيشتر از 5 دقيقه به طول بيانجامد، اين كار علاوه بر احتمال آسيب رساندن به راديوي شما، باعث اشغال شدن بيش از حد كانال و عدم امكان استفاده ديگران از كانال فوق مي گردد بنابراين، اين عمل خلاف ضوابط است.
* كد هاي اختصاري:
كاربران راديوهاي باند شهري در سراسر جهان جهت دوري از به كار بردن جملات و مكالمات تكراري و بعضا طولاني متداول، از كد هايي به نام " 10 كد " استفاده مي نمايند. اين كد ها كه به صورت تركيبي از اعداد به كار مي روند، جايگزيني اختصاري براي جملات هستند كه به طور قرار دادي ميان كاربران باند شهري پذيرفته و استفاده شده اند، علاوه بر اين استعمال اين كد ها در مكالمات موجب كوتاه شدن طول زمان هر پيام به مقدار زياد و در نتيجه كاهش حجم ترافيك پيام ها بر روي كانال خواهد شد. جدول كد هاي "10" در ادامه به همراه راهنماي آن ها آمده است كه كاربران قادرند به راحتي به آن ها عادت نموده و جايگزين مكالمات رايج خود قرار دهند. اما به ياد داشته باشيد كه استفاده از آن ها به هيچ وجه اجباري نيست و كاملا اختياري خواهد بود.
بوسیله تلفن ( نام شخص ) راخبر کنید |
21-10 |
صدای شما مفهوم نیست |
1-10 |
پیام وضعیت اظطراری منتفی است و لغو می گردد |
22-10 |
پیام شما دریافت شد |
2-10 |
ما به منطقه شما رسید یم / نزدیک شده ایم |
23-10 |
لطفا به صحبت خود پایان دهید |
3-10 |
دستور شما به طور کامل انجام شد |
24-10 |
صدای شما کاملا واضح می باشد |
4-10 |
می توانید ---- را ملاقات یا با او تماس بگیرید؟ |
25-10 |
پیام خود را برای ----------- ارسال کنید |
5-10 |
در حدود ------- دققه دیگر به آنجا/ شما می رسیم |
26-10 |
من فعلا مشغول هستم منتظر بمانید |
6-10 |
من کانال را به شماره ----- تغییر می دهم |
27-10 |
شخص مورد نظر در شبکه پاسخگو نیست |
7-10 |
موقعیت شما را پیدا کردم |
28-10 |
شخص مورد نظر پاسخگو می باشد |
8-10 |
-- دقیقه/ ساعت دیگردوباره با شما تماس می گیرم |
29-10 |
پیام خود را دوباره تکرار کنید |
9-10 |
اعلام اخطار (عمل بر خلاف مقررات) |
30-10 |
جواب منفی است |
10-10 |
من رادیو را تا ------ خاموش می نمایم |
31-10 |
لطفا سریع پاسخ دهید |
11-10 |
---- (غریبه/ مزاحم) است |
32-10 |
من گوش به پیام و منتظر می مانم |
12-10 |
ساعت چند است |
33-10 |
لطفا وضعیت (مسیر/ آب و هوا ) را گزارش دهید |
13-10 |
پیام (فوری/ اظطراری) دارم کانال را خالی کنید |
34-10 |
اطلاعات بیشتری بدهید |
14-10 |
لطفا کانال را تغییر دهید |
35-10 |
پیام شما را به مقصد رساندم |
15-10 |
در مسیر تصادف رخ داده است احتیاط کنید |
36-10 |
لطفا جواب دهید |
16-10 |
مسیر اشتباه است برگردید |
37-10 |
وضعیت اظراری رخ داده است |
17-10 |
ما در ----- توقف خواهیم کرد |
38-10 |
لطفا (پلیس/ آتشنشانی/ اورژانس ) را خبر کنید |
18-10 |
لطفا علامت خطاب خود را اعلام کنید |
39-10 |
با تلفن----------- تماس بگیرید |
19-10 |
در حال حاضر نمیتوانم پاسخ گوی شما باشم |
40-10 |
موقعیت خود را اعلام کنید/ موقعیت من ------- |
20-10 |