امكان شنود و سرقت بوق در گوشي هاي بي سيم

گفتگو با معاون وزير ارتباطات و كارشناسان ارتباطات بي سيم

طاهره ساعدي

امكان شنود مكالمات و سرقت بوق از طريق تلفن هاي بي سيم قاچاق بسيار بالاست. دكتر وفا غفاريان، معاون وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات و مديرعامل شركت مخابرات ايران با اعلام اين خبر به خراسان نسبت به استفاده از تلفن هاي بي سيم فاقد برند شناخته شده و غير استاندارد هشدار داد. (سرقت بوق به معناي تماس تلفني هر بيگانه اي از طريق تلفن شما با نفوذ در امواج فركانسي تلفن هاي بي سيم است).
مهندس يگانه كارشناس مخابرات و ارتباطات بي سيم نيز با بيان اين موضوع كه حدود ٤٠ تا ٥٠ درصد تلفن هاي بي سيم موجود در بازار از طريق قاچاق وارد كشور مي شود كه بي كيفيت و فاقد استانداردهاي لازم است، به خراسان مي گويد: شركت هاي تجاري و مراكزي كه اطلاعات خاصي مبادله مي كنند بايد مراقب سرقت اطلاعات از طريق تلفن هاي بي سيم باشند.
مهندس محمدرضا مولوي مدير گروه مخابرات دانشكده مخابرات نيز با اشاره به اين كه تلفن ثابت داراي امنيت بالايي براي مكالمات است، به مسئولان امنيتي كشور در رابطه با امنيت فركانسي ضعيف ايران به ويژه در مرزها هشدار داد.يكي از رايج ترين و در عين حال ساده ترين ابزار استراق سمع، شنود و نشت اطلاعات و مكالمات، تلفن هاي بي سيم معمولي است كه در اكثر منازل، اداره ها و اماكن تجاري و فروشگاه ها يافت مي شود و مورد استفاده قرار مي گيرد.
مهندس نيما يگانه، كارشناس مخابرات و ارتباطات بي سيم، با بيان اين مطلب مي گويد: تلفن هاي بي سيم داراي امواج راديويي در باندهاي مختلف UHF وVHF است.بسياري از تلفن هاي بي سيم به صورت قاچاق و بدون هيچ كنترل و نظارتي وارد بازار ايران مي شود كه از نظر كيفي داراي سطح بسيار پايين است.
از آنجا كه اين تلفن ها ارزان قيمت است، بسياري از شهروندان بدون توجه به كيفيت آن را خريداري مي كنند.
باند فركانسي اين تلفن ها، باند فركانس راديويي FM است. اين باند يك باند آزاد است و از امنيت خاصي برخوردار نيست، بنابراين با در اختيار داشتن يك راديو داراي باند FM به راحتي مي توان از محتواي مكالمات انجام شده با تلفن بي سيم در همسايگي خود اطلاع پيدا كرد وحتي گاهي با تلويزيون هم اين كار امكان پذير مي شود. بنابراين بايد توجه داشته باشيد هرگز اسرار مهم و اطلاعات شخصي، خصوصي و تجاري خود را با استفاده از اين تلفن ها به طور غير مستقيم در دسترس اشخاص كنجكاو و فرصت طلب قرار ندهيد. به عبارت ديگر بهتر است براي گفتگو در مورد اسرار شركت تجاري يا مسائل خصوصي و زندگي خود از تلفن ثابت معمولي استفاده كنيد.
مهندس يگانه مي افزايد: سازندگان اين نوع تجهيزات به خصوص در شرق آسيا و چين، با تخطي از قوانين و استانداردهاي سازمان جهاني ارتباطات و مخابرات و سازمان تنظيم كننده استانداردها و مقررات راديويي، تنها به منظوركاهش هزينه هاي توليد و افزايش سوددهي، توليدات درجه ٣ خود را به صورت قاچاق بدون رعايت نكات ايمني و استانداردها روانه بازار كشورهاي در حال توسعه مي كنند چرا كه ورود اين نوع وسايل ارتباطاتي بي سيم به كشورهاي پيشرفته كه با قوانين، ضوابط و استانداردهاي خاصي به شدت كنترل مي شود، تا حدودي غير ممكن است.
كارشناس ارتباطات بي سيم مي گويد: شركت هاي معروف و بزرگ سازنده تلفن هاي بي سيم براي رفع اين مشكل، سيستم هاي باندي تلفن را از سيستم هاي قديمي خارج و روي سيستم گيگاباند طراحي كرده اند. اين سيستم ها براي گوشي و رسيور تلفن بي سيم به گونه اي طراحي شده است كه هر چند لحظه يك بار امواج راديويي گوشي و رسيور را از يك فركانس به فركانسي ديگر به طور خودكار تغيير مي دهد. بنابراين درصد شنود، استراق سمع و سرقت بوق اين نوع تلفن ها خيلي پايين مي آيد و حتي به صفر مي رسد.

به گفته مهندس يگانه، حدود ٤٠ تا ٥٠ درصد تلفن هاي بي سيم موجود در بازار، قاچاق و داراي سطح كيفي پايين است.
وي مي افزايد: انواعي از تلفن هاي بي سيم با برد زياد چند كيلومتري وجود داشت كه به خاطر ايجاد اختلال در باندهاي فركانسي شبكه هاي ارتباطاتي نظامي و امنيتي استفاده از آنها ممنوع شد و اكنون فقط در بعضي روستاهاي دور افتاده از اين تلفن ها بهره گرفته مي شود.
افزايش امنيت فركانسي نياز به بودجه هاي كلان و نصب و تجهيز سيستم هايي دارد كه متاسفانه در حال حاضر نمي توانيم از آن استفاده كنيم.
به گفته مهندس يگانه، بي سيم هاي سيستم هاي امنيتي ما روي باند VHF كار مي كند، در حالي كه تمامي سيستم هاي امنيتي دنيا روي باند UHF است.
باند VHF داراي پهناي باند كم ولي داراي قدرت بالاي عبور از موانع ( مثل ساختمان يا ديوار) مي باشد. UHF پهناي باند بسيار بالايي دارد ولي قدرت عبور آن از موانع كم است كه اين ضعف باند UHF را با دستگاه ها و سيستم هاي مختلف برطرف مي كنند به عبارت ديگر امكان كدگذاري و رمزگذاري براي غير قابل شنود شدن در اين باند (UHF) بسيار بيشتر از VHF است، بنابراين احتمال اختلال، استراق سمع و شنود در اين باند را مي توان بسيار پايين آورد و حتي به صفر رساند، در حالي كه باند VHF فاقد اين خصوصيت مي باشد كه در نتيجه احتمال شنود گفتگو و مكالمه در آن بالاست. در حال حاضر دستگاه ها و تجهيزات VHF براي نيروهاي امنيتي و نظامي استفاده مي شود و دستگاه هاي UHF براي مردم كاربرد دارد و به خاطر امنيت فركانسي پايين در كشور ما استفاده از دستگاه هاي VHF ممنوع و با مجوز قابل بهره برداري است. فقط فرودگاه شهرداري تهران و راه آهن از باند VHF استفاده مي كنند.
دكتر وفا غفاريان، مديرعامل شركت مخابرات ايران، در مورد شنود و سرقت بوق از تلفن هاي بي سيم مي گويد: عامل اصلي اين اشكال به فناوري و مباحث فني دستگاه بر مي گردد كه البته بعضي از آنها داراي سيستم ايمن كننده است. نكته دوم ميزان تشعشع تلفن هاست كه هر چه برد فركانسي آنها بيشتر باشد، امكان سرقت بوق و شنود مكالمه آن افزايش پيدا مي كند. بنابراين استفاده از تلفن بي سيمي كه برد امواج آن بيش از مساحت منزل است، مي تواند مشكل ساز شود.
معاون وزير ارتباطات مي گويد: در بعضي روستاهاي دور افتاده كه مسئله تداخل امواج براي مراكز امنيتي و انتظامي وجود ندارد، شركت مخابرات با مجوز سازمان تنظيم مقررات اجازه نصب آنتن تلفن هاي بي سيم با برد زياد را داده است.
مهندس مولوي مدير گروه مخابرات دانشكده مخابرات نيز مي گويد: در ارتباطات بي سيم اگر ارتباطات به صورت آنالوگ باشد و رمزي روي سيگنال وجود نداشته باشد، احتمال شنود و استراق سمع افزايش پيدا مي كند البته احتمال شنود مكالمات تلفن همراه با وجود اين كه جزو شبكه بي سيم به شمار مي رود، به دليل برخورداري از سيستم كدينگ و رمزگذاري پيشرفته بسيار دشوار است، چون نياز به دستگاه هاي بسيار گران قيمت قوي و پيشرفته دارد.
به گفته مهندس مولوي، در واقع امن ترين دستگاه ارتباطاتي براي مكالمه، تلفن ثابت است.وي مي افزايد: بعضي افراد سودجو و يا جاسوس، با گذاشتن يك دستگاه "برود كستينگ" در آن سوي مرز، اقدام به ارسال امواجي به اين سوي مرز براي گروه هاي خاص خود مي كنند و اين گروه ها با يك دستگاه گيرنده در داخل كشور مكالمات لازم را مي گيرند اين مسئله به نوعي يك جنگ الكترونيك محسوب مي شود.
مهندس مولوي مي گويد: باند فركانسي يك نعمت خدادادي و به مانند يك رودخانه است كه هر كشوري مي تواند به طور مناسب از آن استفاده كند.
بنابراين براي اين كه از ورود فركانس هاي مخل امنيت كشور از آن سوي مرز جلوگيري كنيم، بايد با استقرار فرستنده و تداخل امواج يا پارازيت انداز امنيت فركانسي را در مرزها افزايش دهيم. ارسال موج كوتاه، عامل ديگري براي ناامن كردن فضاي فركانسي كشور است. بنابراين استفاده از تلفن هاي بي سيم با برد متوسط و بالا، بايد زير نظر سازمان تنظيم مقررات صورت گيرد.
مدير گروه مخابرات دانشكده مخابرات مي گويد: باند VHF نويز پذيرتر از باند UHF است، بنابراين استفاده از اين باند براي شبكه هاي امنيتي و نظامي خيلي مناسب نيست. البته با باند VHF اطلاعات بيشتري ارسال و دريافت مي شود ولي همان طور كه گفته شد خيلي از دستگاه ها و تجهيزات مخابراتي مي تواند با ايجاد نويز روي اين باند، اختلالات و مشكلاتي در آن به وجود آورد.
تلفن هاي بي سيم مانند يك فرستنده- گيرنده در باند FM عمل مي كند كه در صورت برد بالا مي تواند در بي سيم هاي پليس نيز كه در باند VHF كار مي كند، تداخل امواج ايجاد كند. بنابراين چون پليس و نيروهاي امنيتي ما از باند VHF استفاده مي كنند، به مردم اجازه استفاده از تلفن هاي بي سيم برد بالا داده نمي شود. حتي تلفن هاي بي سيم با برد كوتاه كه به صورت غير استاندارد براي مصارف خانگي ساخته و از طريق قاچاق وارد كشور مي شود، چون فاقد ضوابط و مقررات سازمان تنظيم مقررات است، مي تواند در بي سيم هاي پليس تداخل ايجاد يا سيگنال هاي مراكز حساس را دريافت كند.همچنين استفاده از اين نوع تلفن ها به ويژه براي مراكز تجاري و حساس كه اطلاعاتي را رد و بدل مي كنند و مايل به افشاي آن نيستند، مناسب نيست، چون از جمله دستگاه هايي است كه به راحتي مي توان مكالمات صورت گرفته از طريق آن را شنيد.دكتر صادق زاده رئيس كميته مخابرات مجلس نيز در همين رابطه مي گويد: يكي از مشكلات موجود در تلفن هاي بي سيم معمولي كه در منازل و بعضي اداره ها و سازمان ها و مراكز تجاري استفاده مي شود، سرقت بوق است. به عبارت ديگر گاهي ممكن است در فيش تلفنتان تعرفه هايي را براي مكالماتي مشاهده كنيد كه اصلا انجام نداده ايد چون يكي از ويژگي هاي تلفن هاي بي سيم غير استاندارد و قاچاق اين است كه به راحتي مي توان در باند فركانسي آن نفوذ كرد و از اين طريق و با تلفن شما، مكالماتي را با مكان هاي مختلف انجام داد.