انواع تشعشعات (پرتوها رادیویی)

پرتوهاي غير يونساز مي توانند به صورت طبيعي يا غير طبيعي توليد گردند و به سه محدوده اصلي پرتوهاي نوري(شامل پرتوهاي فرابنفش، نورمرئي و پرتوهاي فروسرخ) و ميدان هاي الكترومغناطيسي( شامل ميدان هاي راديويي، مايكروويو و ميدان الكترومغناطيسي با فركانس هاي كم) و ميدان هاي مغناطيسي ثابت تقسيم مي شوند.

• پرتوهاي غيريونساز طبيعي:

  عمده ترين منبع طبيعي غيريونساز، تشعشعات خورشيدي مي باشد. در بين اين تشعشعات، بيشترين آسيب را پرتوهاي فرابنفش كه خود داراي چهار طيف UVA، UVB،UVC  و UVV مي باشد، به خود اختصاص داده است. پرانرژي ترين آنها UVV و كم انرژي ترين آنها  UVA است كه مي تواند بيشترين آسيب را به انسان برساند. زيرا طيف هاي UVV و UVC و تا حدودي UVB ماورابنفش خورشيدي تقريباً توسط اتمسفر اطراف زمين فيلتر مي شوند و به زمين نمي رسند. اما پرتوهاي طيف A كه كمترين انرژي را دارند، به راحتي نه تنها از لايه هاي اتمسفر عبور مي كند بلكه در مواجهه با بدن پس از عبور از لايه شاخي پوست، از درم عبور و انرژي خود را در اپيدرم تخليه و باعث تحريك رنگدانه ها و تيرگي پوست مي شود. مي توان گفت كه بيشترين آسيب هاي پوستي و چشمي از منابع طبيعي غيريونساز، توسط پرتوهاي فرابنفش خورشيدي طيف A ايجاد مي گردد.

   

• پرتوهاي غيريونساز غير طبيعي :

  پرتوهايي كه قادر به يون سازي در بدن انسان نيستند.  اين پرتوها شامل پرتوهاي الكترومغناطيسي كه انرژي يك فوتون آنها براي يونسازي كافي نيست وكاربردهاي بسياري در موارد گوناگون دارد :

  • پرتوپزشكي (پرتوتشخيصي- پرتودرماني)

  • عمق سنجي، سطح بندي، ضخامت سنجي و ...

  • علوم فضايي

  • علوم كشاورزي

  • علوم تحقيقات و فناوري

  • ارتباطات الكترونيكي و دنياي مجازي

  • و غيره

     

• ميدان هاي راديويي و مايكروويو :

  اين ميدان ها شامل ميدان هاي الكتريكي و مغناطيسي با فركانس ۳۰۰ كيلوهرتز الي ۳۰۰ گيگا هرتز هستند. منابع و دستگاه هاي توليد كننده ي پرتوهاي راديويي و مايكروويو بسيار متنوع هستند. اين منابع در دو دسته كلي قرار مي گيرند:

• منابع باز:  منابعي هستند كه پرتو را مستقيما به محيط اطراف ارسال مي كنند، مانند انواع آنتن، رادار و غيره.

• منابع بسته:  منابعي هستند كه ارسال پرتو آن ها به محيط عمدي نيست، اما هنگام كار در اطراف آن ها پرتوهاي راديويي و مايكروويو وجود دارد. مانند فرهاي مايكروويو، دستگاههاي جوش يا ذوب راديويي (RF)، سيستم هاي فرستنده و غيره.

• ميدان هاي مغناطيسي ثابت:

  ميدان مغناطيسي ثابت، در هر نقطه از مكان، با گذشت زمان، مقدار ثابتي دارد. ميدان مغناطيسي ثابت كه اغلب با كميت چگالي شار مغناطيسي مشخص مي شود، در اطراف آهن رباهاي دائمي و نيز در اطراف سيم هاي حامل جريان ثابت ايجاد مي شود. منابع توليد كننده ميدان هاي مغناطيسي ثابت عبارتندار:

  كره زمين مهم ترين منبع طبيعي توليد كننده اين ميدان مي باشد و چگالي ميدان مغناطيسي در اطراف زمين بين ۳۰ تا ۷۰ ميكروتسلا تغيير مي كند؛ و منابع مصنوعي توليد كننده آن سيستم هاي ام-آر-آي(MRI )، كابل هاي برق و ژنراتورهاي DC ، راكتورهاي هسته اي، شتاب دهنده هاي ذرات، جداكننده ايزوتوپ ها و اسپكترومترهاي ان-ام-آر(NMR ).

   

• ميدان هاي الكترومغناطيسي با فركانس فوق العاده پايين:

  اين ميدان ها شامل ميدان هاي الكتريكي و مغناطيسي با فركانس كمتر از ۳۰۰ هرتز هستند. وسايل برقي كه با برق شهر كار مي كنند از مهمترين منابع توليد كننده ميدان هاي الكتريكي و مغناطيسي با فركانس فوق العاده كم هستند. ولتاژ و جريان برق شهر متناوب هستند و فركانس تغييرات آن ها ۵۰ هرتز يا ۵۰ دور بر ثانيه است و در اطراف خطوط انتقال هوايي، با افزايش فاصله از سيم مركزي، شدت ميدان الكتريكي به سرعت كاهش مي يابد.

  خطوط انتقال محلي و خطوط سيم كشي داخل منازل، باعث افزايش مكيدان مغناطيسي در داخل منازل مي شود. شدت ميدان مغناطيسي حاصل معمولا بين ۰۱/۰ و ۲/۰ ميكروتسلا است. در مجاورت پست هاي برق محلي نيز شدت ميدان مغناطيسي، حدود چند ميكروتسلا است.

• امواج الكترومغناطيس ناشي از موبايل:

  يكي از وسايلي كه كاربرد همگاني دارد و افراد در گروه هاي سني مختلف، از آن استفاده مي كنند، تلفن همراه است. معمولا مقدار انرژي تشعشعي گوشي هاي تلفن همراه را با كميتي به نام" نرخ جذب ويژه   (SAR)" تعيين مي كنند. بر اساس استاندارد ملي كشور كه از استاندارد بين الملي ICNIRP استخراج شده است، مقدار SAR گوشي هاي تلفن همراه بايد كمتر از ۱,۶ وات در كيلوگرم باشد. مقدار اين كميت در گوشي هايي كه بصورت قانوني وارد كشور مي شوند، كمتر از اين مقدار  و  در بيشتر موارد بسيار كمتر از  ۱.۶ وات در كيلوگرم است .

• Source  : www.doe.ir